Ouderverstoting, is een term die vaak gepaard gaat met vechtscheidingen. In een scheiding waar veel strijd is, worden soms de de kinderen ook ingezet als middel om iets te krijgen of de ander iets te ontnemen. Ouderverstoting vindt plaats als een van de ouders stelselmatig het contact tussen kinderen met de andere ouder ondermijnt.
Wat is ouderverstoting
Globaal uitgelegd is oudervertoting een verschijnsel waarbij de ene ouder moedwillig het contact met de andere ouder in de weg zit. Ouderverstoting wordt ook wel ‘oudervervreemding’ of PAS (parental alienation syndrome) genoemd. Soms zit hier kwade wil/wraak achter, vanuit de ouder die contact tegenhoudt. Soms speelt hier ook mee dat deze ouder écht overtuigd is (geraakt), dat het beter is voor de kinderen dat er geen contact met de andere ouder plaatsvindt. Het ontnemen/tegenhouden van contact kan duidelijk in fysieke zin, daarnaast kan dit ook in mentale zin plaatsvinden doordat er bijvoorbeeld flink negatief over de andere ouder gepraat wordt. Op die manier kan een kind fysiek en/of emotioneel ‘vervreemd’ raken van de andere ouder. Vaak spelen er meerdere componenten, eerst wordt er vooral veel (impliciet) slecht gepraat over een ouder en contact tegengehouden. Het tweede component is dat het kind zelf daarna negatief over een ouder gaat denken en dat dit in stand gehouden/aangemoedigd wordt.
Ouderverstoting cijfers
Bij 20% van de scheidingen met kinderen lukt het niet om tot goede afspraken te komen, deze worden dan ook ‘vechtscheidingen’ genoemd. Uit onderzoek blijkt dat 15% van alle kinderen van gescheiden ouders géén contact meer met één van de ouders heeft na de scheiding. Tevens blijkt dat dit verschijnsel doorwerkt in de volwassenheid: 20% van de volwassen kinderen heeft na een scheiding geen contact met hun vader en 5% ziet hun moeder niet meer. Dit is een groot verschil met gezinnen waarbij geen scheiding heeft plaatsgevonden: hierbij ziet 2% van de volwassen kinderen de vader en 1% hun moeder niet meer. Het ontstaan van contactverlies na een scheiding heeft meerdere (complexe) factoren, het wil ook niet zeggen dat dit contactverlies na scheiding per definitie komt door ‘ouderverstoting’. Om te onderzoeken welk percentage precies ‘ouderverstoting’ is, moet men eerst een meer strakke definitie ervan hebben, daar vindt nu onderzoek naar plaats zodat er meer aangrijpingspunten komen om het te (h)erkennen. De moeilijkheid om het te onderzoeken ligt er o.a. in dat heel sporadisch wél echt beter voor het kind is om contact met één ouder te minimaliseren. Bijvoorbeeld omdat er mishandeling plaatsvindt. Dan is het dus ’terechte bezorgdheid’ geweest om een kind bij de andere ouder weg te houden. Helaas worden ook juist deze beschuldigingen soms vals gebruikt om contact af te nemen, dit maakt het lastig ‘ouderverstoting’ te onderzoeken.
Gevolgen ouderverstoting
Voor een ouder die ‘verstoten’ is, kan dit natuurlijk een heel emotioneel zware situatie geven. Het fysiek en/of emotioneel afgezonderd worden van kinderen kan veel frustratie, moedeloosheid, verdriet en verdere emotionele problemen met zich meebrengen. Helaas is het bij ouderverstoting ook vaak niet mogelijk om aangedaan leed later (gemakkelijk) te herstellen: het is een gebeurtenis met levenslange impact.
Voor kinderen heeft het afsnijden van banden met een ouder ook flink emotionele gevolgen. Een kind is veelal ( op diep niveau) gehecht aan een ouder en dan kan het wegvallen van een hechtingsfiguur sterk emotionele gevolgen hebben. Helemaal als deze gebeurtenis (impliciet) aangemoedigd wordt door de andere hechtingsfiguur, dit geeft gevoelens van onveiligheid mee. Ook geeft het problemen in de loyaliteit aangezien kinderen in beginsel zich sterk loyaal (willen kunnen) voelen naar beide ouders.
Ouderverstoting komt niet ineens
Veel mensen die uit elkaar gaan hebben aanvankelijk wel de intentie het goed voor de kinderen te (willen) regelen. Echter spelen tijdens een scheiding allerlei spanningen en emoties, waardoor soms de aandacht van (het belang van) de kinderen afgaat. Ook kunnen soms (goedbedoelde) kennissen/familie/professionals bij één of twee van de ouders ‘opjutten’ waar allemaal nog meer recht op zou zijn, wat het strijdgevoel kan aanwakkeren. Ook kan het gebeuren dat tijdens dit traject bij verschillende professionals weer het verhaal/ de berekening gedaan moet worden en alles mogelijk weer in een ander perspectief komt te staan. Het ouderschapsplan en afspraken over kinderalimentatie worden dan geen kalme afspraken als ouders zijnde, maar als ex-partners. En zo kan er gemakkelijk bij aanvang bij een scheiding een heel goede intentie zijn tussen beide ouders, maar door verloop van tijd ( het belang van) de kinderen op de achtergrond raken. Als dit jaren ‘door ettert’ zijn ouders veel sterker in staat geraakt om de ander op andere manieren te beschadigen.
Voorkom ouderverstoting
Voor het voorkomen van vechtscheidingen met alle gevolgen, raden wij te allen tijde aan om:
Voor het opstellen van een ouderschapsplan en alimentatieberekeningen begeleiding te krijgen van een professional. Een professional die het liefst ook kwalificaties/opleidingen heeft rondom kinderen en pedagogiek om zodoende ook rekening te houden met de ontwikkelingsleeftijd van het kind.
Een ouderschapsplan heeft namelijk ‘maar’ een paar verplichte onderwerpen, dus kan het erg gemakkelijk snel afgerond zijn. Daarmee is niet gezegd dat de onderwerpen die tot misverstanden kunnen leiden meegenomen zijn, deze gaan vaak over ook andere zaken. Kinderen zelf hebben ook hun eigen karakter, voorkeuren en afspraken nodig, hiervoor is een ouderschapsplan nodig die verder gaat dan de standaard afspraken. Investeer in de toekomst met minimaal misverstanden en conflict, investeer in goede afspraken!